Sygn. akt K 64/07W Y R O KW IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJWarszawa, dnia 15 lipca 2009 Konstytucyjny w składzie:Janusz Niemcewicz - przewodniczącyZbigniew Cieślak - II sprawozdawca Maria Gintowt-JankowiczMirosław GranatMarian GrzybowskiAdam JamrózMarek KotlinowskiTeresa LiszczEwa ŁętowskaMarek MazurkiewiczAndrzej RzeplińskiMirosław WyrzykowskiBohdan Zdziennicki - I sprawozdawca,protokolant: Grażyna Szałygo,po rozpoznaniu, z udziałem wnioskodawcy oraz Sejmu i Prokuratora Generalnego, na rozprawie w dniu 15 lipca 2009 r., wniosku grupy posłów o zbadanie zgodności: 1) art. 4 ust. 41 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, ze zm.) z art. 32 ust. 2 Konstytucji,2) art. 4 ust. 8 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 32 ust. 2 oraz art. 64 Konstytucji,3) art. 81 ust. 3 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 49 i art. 51 Konstytucji,4) art. 82 ust. 3 i 4 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 31 ust. 3, art. 32 oraz art. 58 Konstytucji,5) art. 83 ust. 1 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 32 Konstytucji,6) art. 11 ust. 11 pkt 2 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 32 Konstytucji,7) art. 26 ust. 1 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 58 oraz art. 75 Konstytucji,8) art. 35 ust. 21 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 32 Konstytucji,9) art. 48 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 64 Konstytucji,10) art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 873) z art. 2 Konstytucji,11) art. 10 ust. 1 ustawy powołanej w punkcie 10 z art. 31 ust. 3, art. 32 oraz art. 58 Konstytucji,12) art. 12 ustawy powołanej w punkcie 10 z art. 2 Konstytucji,13) art. 93a ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, ze zm.) z art. 32 ust. 1, art. 78 oraz art. 146 ust. 4 Konstytucji,o r z e k a:1. Art. 4 ust. 41 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, z 2004 r. Nr 19, poz. 177 i Nr 63, poz. 591, z 2005 r. Nr 72, poz. 643, Nr 122, poz. 1024, Nr 167, poz. 1398 i Nr 260, poz. 2184, z 2006 r. Nr 165, poz. 1180, z 2007 r. Nr 125, poz. 873, z 2008 r. Nr 235, poz. 1617 oraz z 2009 r. Nr 65, poz. 545) nie jest niezgodny z art. 32 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Art. 4 ust. 8 zdanie drugie ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim dotyczy opłat niezależnych od spółdzielni mieszkaniowej, jest niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji. 3. Art. 81 ust. 3 ustawy powołanej w punkcie 1 rozumiany w ten sposób, że dotyczy udostępniania wskazanych w nim dokumentów wyłącznie członkom spółdzielni mieszkaniowej, jest zgodny z art. 51 ust. 1, 3 i 5 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 49 i art. 51 ust. 2 i 4 Art. 82 ust. 3 i 4 ustawy powołanej w punkcie 1 jest zgodny z art. 58 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Art. 11 ust. 11 pkt 2 ustawy powołanej w punkcie 1 nie jest niezgodny z art. 32 Art. 26 ust. 1 ustawy powołanej w punkcie 1 jest zgodny z art. 58 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 75 Art. 35 ust. 21 ustawy powołanej w punkcie 1 jest niezgodny z art. 32 Art. 48 ust. 3 ustawy powołanej w punkcie 1 jest niezgodny z art. 64 ust. 1 Art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 873 oraz z 2008 r. Nr 235, poz. 1617) jest niezgodny z art. 2 Art. 10 ust. 1 ustawy powołanej w punkcie 9 jest niezgodny z art. 2 oraz art. 58 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Art. 93a ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, z 2004 r. Nr 99, poz. 1001, z 2005 r. Nr 122, poz. 1024, z 2006 r. Nr 94, poz. 651, z 2007 r. Nr 125, poz. 873, z 2008 r. Nr 163, poz. 1014 oraz z 2009 r. Nr 77, poz. 649) nie jest niezgodny z art. 78 i art. 146 ust. 4 p o s t a n a w i a:na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417 oraz z 2009 r. Nr 56, poz. 459) umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie. Janusz Niemcewicz Maria Gintowt-Jankowicz Zbigniew Cieślak Mirosław Granat Marian Grzybowski Adam Jamróz Marek Kotlinowski Teresa Liszcz Ewa Łętowska(votum separatum w zakresie postanowienia co do art. 83 ust. 1 ustawy z r.) Marek Mazurkiewicz(votum separatum do pkt 11 wyroku) Andrzej Rzepliński Mirosław Wyrzykowski Bohdan Zdziennicki (zdanie odrębne do pkt 4, do pkt 11, do części postanowienia o umorzeniu dotyczącego art. 83 ust. 1
tvnwarszawa.pl. - Wyrok Trybunału Konstytucyjnego kończy "dziką reprywatyzację" - zapowiedziała po ogłoszeniu orzeczenia w sprawie tzw. małej ustawy reprywatyzacyjnej Hanna GronkiewiczPRO Prof. Tadeusz Biliński, poseł SLD, przewodniczący sejmowej Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej Jestem zadowolony z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Podpisywałem wniosek poselski przeciwko przepisowi, umożliwiającemu wykupywanie mieszkań lokatorskich za 3% wartości, w przekonaniu, że jest to bubel legislacyjny. Osoby, które już wcześniej i według starych zasad wykupiły na własność mieszkania lokatorskie, byłyby zdecydowanie pokrzywdzone. Dodatkowo spółdzielnie mieszkaniowe utraciłyby środki z przekształceń własnościowych, które przeznaczano na remonty. Część substancji mieszkaniowej już została z tych pieniędzy wyremontowana, część zaś dopiero na to czeka. KONTRA Marek Markiewicz, poseł AWS, w imieniu Sejmu bronił ustawy w Trybunale Konstytucyjnym Trybunał tylko w 1/7 odrzucił zapisy ustawy, uznał bowiem, że państwo nie może tak mocno ingerować w majątek spółdzielców i załatwiać sprawy uwłaszczenia “na skróty”. Podpowiedział natomiast w swoim orzeczeniu inny mechanizm uwłaszczenia lokatorów mieszkań spółdzielczych. To sami spółdzielcy, a nie ustawodawca, mogą podjąć decyzję, jak podzielić majątek. Intencją Trybunału, o której media wiele nie wspominały, było unaocznienie faktu, iż majątek spółdzielczy jest w rękach spółdzielców. Oni mogą oddzielić się i stworzyć osobne spółdzielnie, mają również prawo do własności spółdzielczych lokali użytkowych, np. pracowni twórczych i garaży, których budowę sfinansowali. Notował BT Podobne wpisy Napisz komentarz Strona internetowa korzysta z plików cookie w celu gromadzenia informacji związanych z korzystaniem z serwisu. Szczegółowe informacje znajdziesz w polityce Czytaj więcej
W piśmie skierowanym do Trybunału Konstytucyjnego w trybie art. 13 uchwały Sejmu RP w sprawie szczegółowego trybu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, Rada Miejska w Wąbrzeźnie podniosła dodatkowo zarzuconą we wniosku Rady Gminy Warszawa-Centrum sprzeczność art. 2 ust. 1 - 5 nowelizacji z 23 czerwca 1995 r. zSzykują się zmiany w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych Sejm rozpoczął prace nad zmianami w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych. Zmiany mają między innymi przywrócić członkom spółdzielni i spadkobiercom możliwość uzyskania zwrotu wkładu z tytułu spółdzielczego lokatorskiego prawa w jego rynkowej wartości. Co w praktyce oznaczałaby taka zmiana przepisów? Autor: Mariusz Bykowski Szykują się zmiany w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych Celem senackiego projektu nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, nad którym pracuje obecnie Sejm, jest dostosowanie przepisów tej ustawy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27 czerwca 2013 r. (sygn. akt K 36/12) dotyczącego ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, ze zm.). Projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych będzie regulował zarówno zasady ustalania wysokości wkładu oraz jego zwrotu, gdy mieszkanie nie jest sprzedawane w drodze przetargu. Na skutek braku uregulowania tej kwestii w przepisach spółdzielnie mieszkaniowe samodzielnie regulują to w swoich statutach. Zmiany w przepisach ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych a wyrok Trybunału Konstytucyjnego Sprawę do Trybunału Konstytucyjnego wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej: RPO). W skardze RPO podkreśliła, że w statucie spółdzielni można uregulować tylko sprawy pomiędzy członkami spółdzielni a samą spółdzielnią. Treść statutu, która dotyczy waloryzacji kwot z tytułu zwrotu wkładów mieszkaniowych, powinna zatem dotyczyć tylko członków spółdzielni. W praktyce tak się nie działo - spółdzielnie arbitralnie ustalały tę kwestię w statutach. W konsekwencji pozbawiało to członków spółdzielni prawa wpływu na uchwalanie postanowień, które dotyczą bezpośrednio ich sytuacji. W rezultacie, zdaniem RPO, kwestionowany przepis narusza zasady prawidłowej legislacji oraz zasady sprawiedliwości społecznej, ponieważ postanowienia statutów w kwestii wysokości wkładu mieszkaniowego kształtują prawa osób uprawionych w sposób niekorzystny. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie dotyczącej przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych Trybunał Konstytucyjny orzekł we wskazanym wyżej wyroku, że upoważnienie spółdzielni mieszkaniowej do uregulowania w statucie zasad rozliczenia z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego, będącego ekwiwalentem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, w sytuacjach, gdy sam lokal mieszkalny nie podlega zbyciu w drodze przetargu, jest niezgodny z konstytucją. Tym samym Trybunał orzekł o niezgodności z konstytucja art. 8 pkt 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. Zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny przepis przewidywał, w sprawach nieuregulowanych w ustawie, prawa i obowiązki członków spółdzielni dotyczące przede wszystkim wnoszenia, ustalania i waloryzacji wkładu mieszkaniowego i budowlanego określają postanowienia statutu. W myśl ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, w dwóch przypadkach spółdzielnia mieszkaniowa ogłasza przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu. Chodzi tu o przypadki: wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu przysługującego małżonkom, jeżeli nie wypełnią obowiązków nałożonych na nich przez ustawę po rozwodzie lub unieważnieniu małżeństwa. niedopełnienia wymogów zawartych w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych przez małżonka po śmierci współmałżonka, któremu przysługiwało prawo do lokalu spółdzielczego. Jeżeli do takiej sytuacji dojdzie, możliwe jest zgłoszenie przez małżonka zmarłego, dzieci lub inne osoby bliskie, roszczeń o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie tego prawa. Jeżeli osoby uprawnione zrealizują powyższe roszczenia, wówczas spółdzielnia będzie musiała rozliczyć się z wkładu mieszkaniowego z osobą, której przysługiwało prawo spółdzielcze albo z jej spadkobiercami. Brak uregulowania rozliczenia zwrotu w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych Jednak ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych nie reguluje zasad dokonywania powyższych rozliczeń, ani sposobu ustalenia wartości wkładu, który ma obowiązek wnieść osoba bliska lub małżonek zmarłego współuprawnionego do spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu. W rezultacie powoduje to, że spółdzielnie mieszkaniowe w sposób uznaniowy ustalają w swoich statutach. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, uregulowanie w statucie kwestii majątkowych nie może nastąpić w statucie spółdzielni, ponieważ pozbawia to osoby uprawnione prawa wpływu na te postanowienia. Narusza to konstytucję. Ponadto statut spółdzielni uniemożliwia uregulowanie rozliczeń z tytułu wkładu mieszkaniowego z osobami, nie będącymi stroną tej umowy, tj. z byłymi członkami, których spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu wygasło oraz z ich spadkobiercami. Oznacza to, że te osoby nie mają wpływu na treść statutu i nie mogą zaskarżyć jego postanowień do sądu. Proponowane zmiany w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych Projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przywraca stan prawny obowiązujący przed wejściem w życie zakwestionowanej przez Trybunał Konstytucyjny nowelizacji ustawy. Od dnia wejścia w życie omawianej nowelizacji ustawy członkowie i spadkobiercy będą mogli liczyć na uzyskanie zwrotu wkładu z tytułu spółdzielczego lokatorskiego prawa, w jego rynkowej wartości. Rynkową wartość (nie niższą i nie wyższą) będzie płaciła też osoba przejmująca prawa do lokalu. Działając w interesie publicznym publikujemy ważny wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zwrotu wkładu mieszkaniowego. Artykuł art. 8 pkt 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych jest niezgodny z Konstytucją. Zasady zwrotu wkładu powinny być uregulowane w ustawie a nie statucie spółdzielni. Warszawa, dnia 27 czerwca 2013 r. O wykonanie wyroku TK z 10 czerwca 2020 r. w tej sprawie apeluje Rzecznik Praw Obywatelskich, który zaskarżył art. 4 ustawy z 20 lipca 2017 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. TK stwierdził niekonstytucyjność tego przepisu, choć odroczył utratę jego mocy do czerwca 2021 r. Zdaniem RPO szybkiej zmiany prawa wymaga ochrona praw obywateli, zrzeszonych w spółdzielniach mieszkaniowych. Zaskarżona regulacja stanowi, że z dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 2017 r. wszyscy członkowie spółdzielni mieszkaniowych, którym nie przysługują tytuły prawne do lokali w ramach spółdzielni (spółdzielcze prawo lokatorskie i własnościowe, własność lokalu) z mocy prawa tracą członkostwo w spółdzielni. Utrata członkostwa w spółdzielni niekonstytucyjna - TK zgodził się z RPO Przepis ten uderzył zwłaszcza w członków tzw. spółdzielni popegeerowskich, ponieważ spółdzielnie te jedynie zarządzały (taki był ich cel ustawowy) mieszkaniami wykupionymi przez pracowników dawnych PGR-ów i w związku z tym osoby te nie miały udziału w majątku spółdzielni. Po utracie członkostwa na skutek działania wskazanego przepisu, spółdzielnie te stanęły przed groźbą likwidacji, zaś mieszkańcom groziło przejęcie zarządzania domami przez podmioty komercyjne. Zaskarżony przepis pozbawił członkostwa także osoby, którym – z uwagi na nieuregulowany stan prawny gruntu pod budynkami – służy jedynie ekspektatywa spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, mimo że nie mają one żadnego wpływu na to, czy i kiedy stan prawny gruntu zostanie uregulowany. Nie będąc członkami, osoby te utraciły jakikolwiek wpływ na działalność spółdzielni mieszkaniowej. - Przyjęta w zaskarżonym przepisie konstrukcja przejściowa odniesiona do źle wyznaczonej grupy adresatów spowodowała, że wiele osób mogło zostać pozbawionych członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej, mimo iż legitymowały lub nadal legitymują się interesem polegającym na zaspokojeniu ich potrzeb mieszkaniowych lub związanym z korzystaniem z lokalu spółdzielczego o innym przeznaczeniu - ocenił TK w uzasadnieniu wyroku z 10 czerwca 2020 r. Według TK natychmiastowe uchylenie art. 4 ustawy mogłoby pociągnąć za sobą dalsze niepożądane skutki w działalności spółdzielni mieszkaniowych, w tym przede wszystkim w sferze stosunków korporacyjnych. Dlatego straci on moc obowiązującą po upływie 12 miesięcy od głoszenia wyroku – w czerwcu 2021 r. Trzeba szybko zmienić art. 4 Obecnie - jak wynika ze skarg wpływających do RPO - stan chaosu jednoznacznie skrytykowany przez TK trwa nadal. Między innymi, toczą się postępowania sądowe, w których sądy rozstrzygać muszą, czy dana osoba w oparciu o art. 4 ustawy utraciła członkostwo. Pośrednio, rozstrzygnięcie tej przesłanki może mieć daleko idące skutki dla sfery praw majątkowych i niemajątkowych zarówno takiej osoby, jak i dla spółdzielni mieszkaniowej i ogółu jej członków. Przykładowo, przed jednym z sądów powszechnych zawisła sprawa, w której w podjęciu przez walne zgromadzenie spółdzielni w 2019 r. uchwały o wyborze rady nadzorczej, brały udział osoby, co do których następnie (już po podjęciu uchwały) zgłoszona została wątpliwość, czy nie utraciły członkostwa na podstawie art. 4. Uchwała o wyborze rady nadzorczej została zaskarżona do sądu; sąd w trybie zabezpieczenia wstrzymał jej wykonanie i w efekcie od ponad roku w spółdzielni tej nie funkcjonuje organ nadzoru. Wobec rozstrzygnięcia TK, sprawiedliwe rozstrzygnięcie sprawy może być bardzo trudne, ponieważ formalnie przepis art. 4 nie utracił jeszcze mocy obowiązującej, chociaż oczywistym jest, że został wadliwie skonstruowany i przewiduje utratę ex lege członkostwa wobec osób, co do których jest to nieuzasadnione. W orzecznictwie Sądu Najwyższego obecny jest pogląd, iż odroczenie wejścia w życie orzeczenia TK stwierdzającego niekonstytucyjność nie jest przeszkodą do uznania przez sąd, że przepis ten był sprzeczny z Konstytucją od chwili jego uchwalenia. Ugruntowane i niezmienne stanowisko w tej kwestii prezentuje Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN, podczas, gdy orzecznictwo Izby Cywilnej nie jest jednolite. Prezentowany jest pogląd, że orzeczenie TK odraczające utratę mocy obowiązującej przepisu ustawy uznanego za niezgodnego z Konstytucją powoduje, że do czasu utraty mocy obowiązującej tego przepisu nie jest on derogowany z porządku prawnego, chyba że wcześniej, tj. przed upływem tego terminu ustawodawca usunie go z porządku prawnego. W ocenie RPO podejście przez sądy obecnie w sposób czysto formalny do rozstrzyganych sporów i oparcie się na treści nadal formalnie obowiązującego art. 4 może prowadzić do wydawania orzeczeń niesprawiedliwych i utrwalających rozwiązania uznane przez TK za niegodne z Konstytucją. Może także dojść do wstrzymywania się przez sądy z wydawaniem orzeczeń aż do czasu uchwalenia nowych regulacji przez ustawodawcę. W ten sposób dochodzić będzie do przewlekania postępowań sądowych i przedłużania stanu niepewności prawnej, jak choćby we wspomnianej wyżej sprawie sądowej. Z tych powodów wydaje się, że niezbędne jest jak najszybsze podjęcie i przeprowadzenie prac legislacyjnych, których celem będzie dostosowanie stanu prawnego do wyroku TK. Wymaga tego ochrona praw obywateli, zrzeszonych w spółdzielniach mieszkaniowych. Dlatego też zastępca RPO Stanisław Trociuk zwrócił się do Jarosława Gowina, wicepremiera oraz ministra rozwoju, pracy i technologii o pilne zainicjowanie prac legislacyjnych w tej sprawie, a jeżeli prace takie już podjęte, to o poinformowanie o tym. Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ! Chcesz dowiedzieć się więcej, sprawdź » Komplet e-booków: Budowa domu bez pozwolenia + Gwarantowany kredyt mieszkaniowy
Aktualizacja: Środa, 27 stycznia 2021 (23:54) W Dzienniku Ustaw opublikowano wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 roku o niekonstytucyjności przepisu dopuszczającego
orzeczenie trybunału konstytucyjnego w sprawie spółdzielni mieszkaniowych
